Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde tarih eğitiminin insan hakları bağlamında değerlendirilmesi
Yükleniyor...
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Erişim Hakkı
Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States
info:eu-repo/semantics/openAccess
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Milletlerin varlığına ilişkin, özcü ve inşacı olarak tanımlanan iki temel yaklaşım bulunmaktadır. Özcü yaklaşım, doğal, ezelden ebede bir varoluş sürecinden bahsederken, inşacı yaklaşım “millet”in aslında bir kurgudan ibaret olduğunu ve bu kurgunun “biz”-“öteki” ikiliğine dayandığını ortaya koyar. Ulus-devletlerin tarih sahnesine çıkışından bu yana, eğitim, “millet”i kurgulamanın ve bu ikiliği yaratmanın ve beslemenin en etkili aracı olarak kullanılmıştır. Özellikle milli tarih ders kitapları aracılığıyla aktarılan bilgiler, “biz”i oluşturan bireyler arasında benzerlik ve dayanışma hissini pekiştirirken, “düşman öteki”ne karşı hoşgörüsüzlüğün ve ötekileştirmenin yaygınlaştırılmasına neden olur. “Öteki”nin insan haklarını görmezden gelen, eleştirel düşünceye fırsat tanımayan, yabancı düşmanlığını körükleyen, çatışma kültürünün yaygınlaştırılmasına ve endoktrinasyona neden olan bilgilerin aktarılması eğitim hakkının ihlal edilmesine neden olmaktadır. Kıbrıs’ın kuzeyinde 1971 yılından itibaren kullanılmakta olan Kıbrıs Tarihi ders kitapları, 2004 ve 2009 yıllarında değiştirilmiştir. Sözü edilen dönemleri, farklı siyasi duruşlardan bağımsız düşünmek mümkün değildir. Bu tezde, farklı dönemlerde yayınlanan ders kitapları, coğrafi, toplumsal ve siyasi faktörler başlıkları altında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan analiz çerçevesinde, 2004 yılı öncesinde ve 2009 yılında yayınlanan kitapların, Kıbrıs’taki Türk milliyetçiliği tezinden hareketle, Kıbrıslı Rumları “düşman öteki” olarak konumlandırdığını söylemek mümkündür. 2004 yılında yayınlanan kitaplar ise, milli kimliğe odaklanan tarih anlayışı yerine sosyal tarih anlatımını önemsemekte, çoğulcu ve demokratik değerlerin toplum içerisinde yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir. Sonuç itibarıyla, 2004 yılında yayınlanan kitapların içeriği, uluslararası hukukta yer alan eğitim hakkına ilişkin düzenlemelere aykırılık teşkil etmemektedir. Tezde, bu noktadan hareketle, Kıbrıs’ın kuzeyinde yürürlükte bulunan eğitim hakkına ilişkin düzenlemelerin uluslararası insan hakları standartları temelinde belirlenmesi ve 2009 yılında yayınlanan kitapların bu çerçevede yeniden gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
