Türkçe kelimelerin bellek yanılması üretme oranlarının deese-roediger-mcdermott (drm) paradigması ile incelenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Türk Psikoloji Yazıları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Özet: nsanlar genellikle olayları doğru hatırlarlar, fakat kimi zaman ve belli koşullar altında küçük veya büyük ölçekli bellek hataları yapabilirler (Brainerd ve Reyna, 2005). Olayları hatırlamadaki yanlışlıklara bellek yanılması denir. Bellek yanılmalarını araştırmak için sıkça kullanılan bir yöntem Deese-Roediger-McDermott (DRM; Roediger ve McDermott, 1995) yöntemidir. Fakat, Türkçe kelimelerin bellek yanılması oranlarını çağrışım verilerini gözeterek inceleyen bir araştırmanın eksikliği görülmektedir. Mevcut araştırmanın amacı, Türkçe kelimelerin çağrışım bağlantılarından faydalanarak kelimelerin bellek yanılması üretme oranlarını incelemektir. Bunun yanı sıra, iki ayrı çalışmada farklı deneysel manipülasyonlar ile kelimelerin liste içerisindeki dizilişinin, çevresel bağlam değişikliğinin ve kelime üretiminin doğru ve yanlış hatırlamaya etkisi araştırılmıştır. Birinci çalışmanın hatırlama ve tanıma testlerinde bellek yanılması etkisi bulunmuştur. Önemli olarak, bazı tuzak kelimelerde yüksek oranda diğerlerinde ise düşük oranda bellek yanılması gözlemlenmiştir. Kelimelerin tuzak kelime ile anlamsal güç bağlarına göre liste içerisindeki dizilişi ve çevresel bağlam değişikliği bellek yanılması oranına etki etmemiştir. Üretimin bellek yanılması üzerindeki etkisini inceleyen ikinci çalışma kelimeleri üretmenin doğru hatırlama oranını arttırdığını fakat bellek yanılması oranını etkilemediğini bulmuştur. Ayrıca, katılımcıların tepki hızları karşılaştırıldığında, kelimeleri üreten katılımcılar kelimeleri okuyan katılımcılara göre tanıma testinde daha hızlı cevap vermiştir. Tanıma etkisindeki bu hızlanma etkisi literatürde ilk kez elde edilmiştir ve beynin üretim yönergesi ile uyumlu olarak bilgileri farklı işlemesiyle açıklanabilir (Rosner, Elman ve Shimamura, 2012). Elde edilen bulgular önceki çalışmalar ile uyumludur ve bellek yanılmalarını incelemek için DRM paradigmasının Türkçe kelime çağrışım normlarıyla güvenilir bir şekilde kullanılabileceğini göstermektedir
Abstract: People generally remember events accurately, but, at times, they are prone to small or large scale memory errors (Brainerd & Reyna, 2005). Such inaccuracies in remembering events are called false memory. A popular experimental method that uses common words to investigate false memories is the Deese-Roediger-McDermott paradigm (Roediger, & McDermott, 1995). The primary purpose of the present study was to investigate the DRM paradigm by using Turkish words and utilizing Turkish word association norms. In addition, the influence of experimental manipulations such as word order, context change, and generation effect and how they affect accurate and false remembering was examined in two studies. The results of Study 1 showed a robust false memory effect both in free recall and recognition tests, though there were differences in the rate of false memory depending on critical lures. Our results indicate that the choice of critical lures is important as it has a direct effect on false memory rates. The arrangement of the words in the list based on their associative strength in relation to the critical word and the context change manipulation did not reliably influence the false memory rate. Study 2 tested the influence of the generation effect on false memory and showed that the generation of words during the study increased the sensitivity of accurate memories while not affecting false memory rates. Furthermore, the generation group provided faster responses in the recognition test compared to the control group. This facilitation effect was a unique finding and can be attributed to the differential processing of information by the brain in response to the generation instruction (Rosner, Elman, & Shimamura, 2012). The findings of this research are in accordance with the previous studies and indicate that the DRM paradigm can be reliably used with the Turkish word association norms to examine false memory.
Abstract: People generally remember events accurately, but, at times, they are prone to small or large scale memory errors (Brainerd & Reyna, 2005). Such inaccuracies in remembering events are called false memory. A popular experimental method that uses common words to investigate false memories is the Deese-Roediger-McDermott paradigm (Roediger, & McDermott, 1995). The primary purpose of the present study was to investigate the DRM paradigm by using Turkish words and utilizing Turkish word association norms. In addition, the influence of experimental manipulations such as word order, context change, and generation effect and how they affect accurate and false remembering was examined in two studies. The results of Study 1 showed a robust false memory effect both in free recall and recognition tests, though there were differences in the rate of false memory depending on critical lures. Our results indicate that the choice of critical lures is important as it has a direct effect on false memory rates. The arrangement of the words in the list based on their associative strength in relation to the critical word and the context change manipulation did not reliably influence the false memory rate. Study 2 tested the influence of the generation effect on false memory and showed that the generation of words during the study increased the sensitivity of accurate memories while not affecting false memory rates. Furthermore, the generation group provided faster responses in the recognition test compared to the control group. This facilitation effect was a unique finding and can be attributed to the differential processing of information by the brain in response to the generation instruction (Rosner, Elman, & Shimamura, 2012). The findings of this research are in accordance with the previous studies and indicate that the DRM paradigm can be reliably used with the Turkish word association norms to examine false memory.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Bellek yanılması, DRM, bağlam etkisi, üretim etkisi, serbest çağrışım, False memory, context change, generation effect, free association
Kaynak
Türk Psikoloji Yazıları
