Özgürlük sorunu açısından Spinoza ve Kant'ın karşılaştırılması
Yükleniyor...
Tarih
2007
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Erişim Hakkı
Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States
info:eu-repo/semantics/openAccess
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Özgürlük sorununun en önemli yanı, insanların diger seyler gibi doganın parçası olup olmadıgı yani irade özgürlügü yoluyla tabiatı asıp asamayacagı meselesidir. irade özgürlügü tartısmasında kabaca iki taraf oldugu söylenebilir. ilk grup (kompatibilistler olarak adlandırılan) irade özgürlügünün dogal belirlenimle uyumlu oldugunu ve bu uyumun failin edimlerinden sorumsuzlugu manasına gelmedigini savunur. ikinci grup ise (inkompatibilistler olarak adlandırılan) irade özgürlügünün dogal belirlenimle uyumlu olmadıgını ve olmaması gerektigini çünkü böyle bir kabulün insanları edimlerinden ahlaki olarak sorumlu tutmayı mümkün kılamayacagını belirtirler. Bu düsünceler ısıgında, dogal belirlenim ve irade özgürlügü karsıtlıgını anlamak için bu konuda tanınmıs iki folozof, Spinoza ve Kant meselenin önemli yanlarını anlamak için seçildi. Spinoza kendine has panteist evreninde irade özgürlügünü yadsır ve insanları bu kuralın dısında bırakmazken, Kant iki yönü oldugunu söyledigi insanlar için ayrım gözetecektir. nsanlar bir yönüyle fenomenler dünyasına yani dogal belirlenimin hüküm sürdügü dünyaya aitken, diger yönüyle numenal aleme yani özgürlügün nedenselliginin hüküm sürdügü aleme aittirler. nsanların bu numenal dünyaya dair bilgisi yoktur fakat kategorik imperatife uygun edimleriyle bu dünyayı deneyimleyebilirler.
The most important aspect of the question of freedom is whether we human beings have a free will or reversely we are just a part of the nature like any other thing. Roughly there are two groups in the free will debate. The first one which is called compatibilists defend that the free will is compatible with determinism and this compatibility does not mean the irresponsibility of the agent. The second group is called incompatibilists who hold the idea that free will is and should not be compatible with determinism cause then we can?t hold humans morally responsible. With these thoughts in mind, Spinoza and Kant who are the most renown philosophers on the subject are chosen in order to understand the key aspects of the problem. While Spinoza negates the free will in his pantheistic universe and make no exception for human beings, Kant makes room for human beings which according to him has two aspects. The first one is phenomenal part that is the part of natural causation and the latter is noumenal part which is the causation of freedom. Human beings have no knowledge of this noumenal realm but have access to it with their true moral actions or as Kant named conformity to categorical imperative.
The most important aspect of the question of freedom is whether we human beings have a free will or reversely we are just a part of the nature like any other thing. Roughly there are two groups in the free will debate. The first one which is called compatibilists defend that the free will is compatible with determinism and this compatibility does not mean the irresponsibility of the agent. The second group is called incompatibilists who hold the idea that free will is and should not be compatible with determinism cause then we can?t hold humans morally responsible. With these thoughts in mind, Spinoza and Kant who are the most renown philosophers on the subject are chosen in order to understand the key aspects of the problem. While Spinoza negates the free will in his pantheistic universe and make no exception for human beings, Kant makes room for human beings which according to him has two aspects. The first one is phenomenal part that is the part of natural causation and the latter is noumenal part which is the causation of freedom. Human beings have no knowledge of this noumenal realm but have access to it with their true moral actions or as Kant named conformity to categorical imperative.
