Gündelik ahlaka kuramsal bakışlar: “durun ben size bir hikâye anlatayım”
Yükleniyor...
Tarih
2022-01-31
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
ÖZET: Bu yazıda ahlak psikolojisinin gündelik hayatın ahlakını anlama çabalarındaki gerek kuramsal gerek yöntemsel bazı eksikliklerine de-ğinilecek ve olası bazı yöntemlerden bahsedilecektir. Ahlak kuramları, gerek tümdengelimci yaklaşımları gerekse de hipotetik ikilemler, özellikle de sıradışı hipotetik ikilemler gibi gündelik hayata uzak yöntemlerin kullanılması gibi sebeplerle gündelik ahlakın anlaşılma-sında yeterince başarılı olamamıştır. Bağlam, kültür veya dil gibi ahlakın nasıl yapılandırıldığını, anlamlandırıldığını veya aktarıldığını etkileyen önemli yapılar, geleneksel ahlak çalışmalarında pek az yer tutmuştur. Antropolojik ahlak kuramlarının sağladığı açılımla kültürün etkisini de hesaba katmak durumunda kalan güncel ahlak kuramları, halen sıradan insanın ahlakı nasıl kavramsallaştırdığına yeterince eğilmemiştir. Doğal kavramsallaştırmalar incelendiğinde, gündelik hayatta ahlak meselesinin genel bazı ilkeler üzerinden değil bireysel özellikler ile ele alındığına dair bulgular mevcuttur. Gündelik ahlakı anlamanın belki en doğru yaklaşımlarından biri bu doğal kavramsallaştırmaları incelemektir.
ABSTRACT: This paper discusses some theoretical and methodological deficiencies in morality psychology in understanding everyday morality and some possible methods to overcome. Morality theories using both the deductive approach and hypothetical dilemmas, especially thoe that are distant to ordinary life, have failed to understand everyday morality. Important structures such as context, culture, or language which affect how morality is constructed, given meaning, or transferred have had a very limited place in traditional morality theories. With the support of anthropological theories, contemporary theories which have had to consider cultural effects, still have not looked closely enough into natural morality conceptionalizations of the layperson. When these natural conceptualizations were investigated it was found that in daily life morality is handled in terms of personal characteristics instead of abstract moral principles. The paper suggests that the most appropriate approach to understanding everyday morality is to investigate these naturalistic concep-tualizations.
ABSTRACT: This paper discusses some theoretical and methodological deficiencies in morality psychology in understanding everyday morality and some possible methods to overcome. Morality theories using both the deductive approach and hypothetical dilemmas, especially thoe that are distant to ordinary life, have failed to understand everyday morality. Important structures such as context, culture, or language which affect how morality is constructed, given meaning, or transferred have had a very limited place in traditional morality theories. With the support of anthropological theories, contemporary theories which have had to consider cultural effects, still have not looked closely enough into natural morality conceptionalizations of the layperson. When these natural conceptualizations were investigated it was found that in daily life morality is handled in terms of personal characteristics instead of abstract moral principles. The paper suggests that the most appropriate approach to understanding everyday morality is to investigate these naturalistic concep-tualizations.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Doğal kavramsallaştırmalar, sıradan insan, gündelik ahlak, Naturalistic conceptualizations, layperson, everyday morality
Kaynak
Reflektif: Sosyal Bilimler Dergisi
