GIYABİ TUTUKLAMA DÖNGÜSÜNÜ KIRABİLMEK: SORUŞTURMA AŞAMASINDA TUTUKLAMA TALEBİNİN REDDİ KARARLARINA KARŞI ETKİLİ BİR İTİRAZ DENETİMİ(*)
Küçük Resim Yok
Tarih
2022
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tutuklamanın hukuksal denetimini talep etme hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkının en önemli güvencelerinden biridir. İtiraz kanun yolu, bu denetimin gerçekleştirilmesini talep etme yönünden birincil bir öneme sahiptir. Bununla birlikte, uygulamada makul bir başarı şansı sunan etkili bir kanun yolu olmaktan uzaktır. Konu, salıverilme kararına karşı yapılan itiraz- lar açısından daha da vahim bir hal almaktadır. Zira, burada itiraz mercilerince verilen kabul kararları CMK m. 98 bağlamında uygulamadaki adıyla ‘tutuklama amaçlı yakalama emri’ ile icra edilmekte ve böylelikle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun felsefe ve ilkelerine aykırı bir biçimde gıyabi tutuklama uygulaması sürdürülmektedir. Bu bağlamda itiraz kanun yoluna işlerlik kazandırmak, ancak mevzuatta halihazırda itiraz kanun yoluna ilişkin genel hü- kümler çerçevesinde düzenlendiği şekliyle sözlü inceleme yapılmasına imkân tanınması ile sağlanabilecektir. Dolayısıyla itiraz gerekçelerini kabul edilebilir bulan merciin verdiği yaka- lama emrinin, şüphelinin gıyabında verilen bir tutuklama kararının yüze karşı okunmasının ön aşaması olarak değil, itiraz incelemesinin karara bağlanmasından evvel başvurulması gereken bir karar türü olarak düşünülmesi gerekir. Bu tespit, Anayasa’nın 19. maddesinde düzenlenen tutuklamanın ihtiyari olarak uygulanabilecek bir koruma tedbiri olma niteliği ve Ceza Muhake- mesi Kanunu’nun tutuklamaya ilişkin hükümlerinin zorunlu bir sonucudur. Öte yandan, her ne kadar ilk bakışta, itiraz merciin serbest bırakma kararına karşı itiraz yolu açık gibi görünse de kanaatimizce CMK m. 271/4. maddesi çerçevesinde acele itiraz yoluna ancak merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı gidilebilecektir. Merci tarafından verilen serbest bırakma kararları ise kesindir. Bu çalışmada, söz konusu tespit ve değerlendirmeler, itiraz kanun yoluna ilişkin genel hükümler ile AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararları ışığında itiraz incelemesinin soruşturma aşamasındaki kapsamı bağlamında ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Ceza Hukuku Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
17
Sayı
49
