‘Siyasiyat’tan ‘Milletlerarası Münasebetler’e: Türkiye’de Uluslararası İlişkiler Disiplininin Kavramsal Tarihi

Türkiye’de Uluslararası İlişkiler [Uİ] eğitiminin öncülleriyle Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmaya başladığı 19. yüzyılın ikinci yarısında karşılaşılır. Fünun-ı Diplomatika, Tarih-i Siyasi ve Hukuk-ı Beyneldüvel gibi derslerde bugün Uİ disiplinine özgü olarak tanımladığımız konular ele alınır. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Beynelmilel Münasebetler adı altında ilk derslerin verilmeye başlamasından sonra disiplinin diğer sosyal bilim dallarından ayrılıp kurumsallaşması Soğuk Savaş yıllarına rastlar. Bu çalışma, Türkiye’de Uluslararası İlişkiler disiplininin soy kütüğünü, disiplinin adlandırılmasında kullanılan siyaset, dış politika, dış münasebetler, beynelmilel, enternasyonal, arsıulusal ve uluslararası gibi temel kavramların yakın tarihimizde uğradıkları anlam duraklarını izleyerek açıklamaya çalışmaktadır. Sözkonusu kavramların nasıl dönüştüğü, disiplininin Türkiye’nin toplumsal-siyasal gerçekliği ile nasıl etkileştiği türünden sorular Türkiye’de Uİ disiplininin gelişimini tarihsel bir süreç içinden kavramamıza olanak tanımaktadır.