Yazar "Turan, Murat" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Evrimsel edebiyat eleştirisi: Kuramsal tartışmalar ve uygulama olanakları
    (İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2009) Turan, Murat; Oğuzertem, Süha
    Edebiyat incelemesi, geleneksel olarak doğa bilimlerinin kapsamı dışında tutulmuş ve farklı yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Oysa bilinen en yalıtılmış toplumlarda bile kurmaca anlatıların izlerine rastlanır ve bu evrensel insan davranışı, doğa bilimlerinin yöntem ve bulgularından faydalanan bilimsel bir edebiyat kuramının olanaklılığına işaret eder. C.P. Snow'un doğa bilimleri ile insani bilimler arasındaki kutuplaşmanın yapaylığına dikkat çekmesi ve Edward O. Wilson'ın bu farklı disiplinlerin bir araya getirilmesi gerektiği düşüncesinden hareket eden Joseph Carroll, 1995 yılında yayımlanan kitabı Evolution and Literary Theory'de (Evrim ve Edebiyat Kuramı) böyle bir kuramın temellerini atmayı amaçlar. İnsan davranışlarının anlamlandırılması için evrimsel açıklamaların kullanılmasında, 20. yüzyılda yaşanan trajedilerin de etkisiyle oldukça geç kalındığı söylenebilir. Evrimsel ya da Darwinci edebiyat kuramı bu geç kalınmışlığa sebep olan engellerle de yüzleşerek öncelikle anlatılara kaynaklık eden bilişsel yapıların insan doğasındaki yerini ve bunları gerekli kılan adaptif işlevi konu edinir. Bu tezde, sözü edilen kuramsal soruların yanında birbirlerinden yöntem ve amaç bakımından farklı üç uygulama örneği de ele alınmıştır. Farklı bilim dallarının verilerine ve yöntemlerine dayanan kuramsal tartışmaların, evrimsel bakış açısının kapsayıcılığının da katkısıyla edebi eserlerdeki genel örüntüleri belirlemekte oldukça verimli olduğu görülebilir. Ancak, aynı kapsayıcı bakış açısı tek tek edebiyat eserlerinin incelenmesinde farklı çıkarımlara ulaşmayı zorlaştırır. Bunlara dayanarak evrimsel edebiyat kuramında genel örüntüye yapılan vurgunun ayrıntıları silikleştirdiği, ancak, eleştirilerin temel kaynağı olan indirgemenin kültür ürünlerine biyolojik temelli açıklamalar getirerek bilimsel bir kurama ulaşma yolunda ödenmesi gereken bir bedel olduğu sonucuna varılmıştır.