Türkçe Kelimelerin Bellek Yanılması Üretme Oranlarının Deese-Roediger-McDermott (DRM) Paradigması ile İncelenmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İnsanlar genellikle olayları doğru hatırlarlar, fakat kimi zaman ve belli koşullar altında küçük veya büyük ölçekli bellek hataları yapabilirler (Brainerd ve Reyna, 2005). Olayları hatırlamadaki yanlışlıklara bellek yanılması denir. Bellek yanılmalarını araştırmak için sıkça kullanılan bir yöntem Deese-Roediger-McDermott (DRM; Roediger ve McDermott, 1995) yöntemidir. Fakat, Türkçe kelimelerin bellek yanılması oranlarını çağrışım verilerini gözeterek inceleyen bir araştırmanın eksikliği görülmektedir. Mevcut araştırmanın amacı, Türkçe kelimelerin çağrışım bağlantılarından faydalanarak kelimelerin bellek yanılması üretme oranlarını incelemektir. Bunun yanı sıra, iki ayrı çalışmada farklı deneysel manipülasyonlar ile kelimelerin liste içerisindeki dizilişinin, çevresel bağlam değişikliğinin ve kelime üretiminin doğru ve yanlış hatırlamaya etkisi araştırılmıştır. Birinci çalışmanın hatırlama ve tanıma testlerinde bellek yanılması etkisi bulunmuştur. Önemli olarak, bazı tuzak kelimelerde yüksek oranda diğerlerinde ise düşük oranda bellek yanılması gözlemlenmiştir. Kelimelerin tuzak kelime ile anlamsal güç bağlarına göre liste içerisindeki dizilişi ve çevresel bağlam değişikliği bellek yanılması oranına etki etmemiştir. Üretimin bellek yanılması üzerindeki etkisini inceleyen ikinci çalışma kelimeleri üretmenin doğru hatırlama oranını arttırdığını fakat bellek yanılması oranını etkilemediğini bulmuştur. Ayrıca, katılımcıların tepki hızları karşılaştırıldığında, kelimeleri üreten katılımcılar kelimeleri okuyan katılımcılara göre tanıma testinde daha hızlı cevap vermiştir. Tanıma etkisindeki bu hızlanma etkisi literatürde ilk kez elde edilmiştir ve beynin üretim yönergesi ile uyumlu olarak bilgileri farklı işlemesiyle açıklanabilir (Rosner, Elman ve Shimamura, 2012). Elde edilen bulgular önceki çalışmalar ile uyumludur ve bellek yanılmalarını incelemek için DRM paradigmasının Türkçe kelime çağrışım normlarıyla güvenilir bir şekilde kullanılabileceğini göstermektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Türk Psikoloji Yazıları
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
23
Sayı
46
