Türkün, Asuman2021-03-222021-03-222013-03978-605-399-334-6https://hdl.handle.net/11411/3438[Abstract Not Available]xi Tablo, Grafik, Harita ve Resimler xix Yazarlar xxi Sunuş xxv Önsöz 1 BİRİNCİ KISIM Sorular ve Kavramsal Çerçeve 3 1 Kentsel Ayrışmanın Son Aşaması Olarak Kentsel Dönüşüm Asuman Türkün 6 Konut Alanlarında Farklı Dönüşüm Süreçleri: Çifte Standartlar 8 Kentsel Dönüşümün Gerekliliği Konusunda Büyük İttifak 10 Araştırmanın Kapsamı 11 Altı Mahallede Yürütülen Saha Araştırması 12 Araştırmanın Metodolojisi ve Bilgi Toplama Yöntemleri 17 2 Neoliberal Kentsel Dönüşüm: Kentsel Alanlarda Sınıfsal Tahliye, Yoksullaşma ve Mülksüzleşme Binnur Öktem Ünsal - Asuman Türkün 17 Giriş 20 Kentsel Dönüşümün Ekonomi Politiği: Neoliberalizm ve Kent 25 Dar Gelirli Kesimlerin Yaşam Alanlarında Kentsel Dönüşüm: Politikalar ve Uygulamalar 31 Devlet Öncülüğünde Soylulaşma ya da Konut Piyasalarının Yeniden Yapılandırılması 34 Kentsel Dönüşümün İzleri: Sınıfsal Tahliye, Mülksüzleşme ve Yoksullaşma 43 İKİNCİ KISIM Kentsel Politikalar ve İstanbul’da Sosyo-Mekânsal Dönüşüm 45 3 1923-1980 Döneminde Kentsel Politikalar ve İstanbul’da Konut Alanlarının Gelişimi: Mevzuat, Aktörler ve Hâkim Söylem Asuman Türkün - Şükrü Aslan - Besime Şen 45 Emeğin Kenti İstanbul 48 1923-1980 Döneminde Nüfus Hareketleri ve Konut Politikaları: İstanbul Üzerinden Bir Değerlendirme 48 Ulus-Devletin İnşası ve Sanayileşme Hamleleri: 1920-1950 Dönemi 51 İthal İkameci Sanayileşme Hamleleri ve Tarımda Yapısal Dönüşüm: 1950-1960 Dönemi 52 İstanbul’da Sanayi ve Gecekondu Gelişiminin Dolaysız İlişkisi 54 Planlı Ekonomi ve İthal İkameci Sanayileşmenin Kurumsallaşması: 1960-1980 Dönemi 57 İstanbul’da Genişleyen Sanayi Alanları ve Gecekondular 59 Farklı Konut Sunum Biçimleri: İşçi Kooperatifleri, Toplu Konutlar ve Yap-Satçı Model Dar Gelirli Kesimler İçin Bir Çözüm Oluşturabildi mi? 62 1930-1980 Döneminde Konut Politikalarında Hâkim Söylem ve Mevzuatta Değişim: Kent Literatürü ve Yazılı Basın Üzerinden Bir Değerlendirme 64 1923-1950 Dönemi: Gecekondu Sorununu Anlama ve Çözme Çabaları 66 1923-1950 Döneminde Gecekondularla İlgili Mevzuatta Değişim 68 1950-1980 Dönemi: Bir Mesken Sorunu Olarak Gecekondu 69 Hâkim Söylemde Süreklilik ve Mevzuatta Değişim 79 4 İstanbul’da 1980’ler Sonrasında Kentsel Dönüşüm: Mevzuat, Söylem, Aktörler ve Dönüşümün Hedefindeki Alanlar Asuman Türkün - Binnur Öktem Ünsal - Mücella Yapıcı 79 1980 Sonrası Büyük Dönüşüm İstanbul’da 1980 Sonrasında Nüfus ve Sermaye Polarizasyonu 87 İstanbul’da Sektörel Değişim 90 İstanbul’da 1980-1990 Döneminde Kentsel Dönüşüm: Piyasacı Kentleşmenin İlk Hamleleri 94 Resmî Söylemde “Affedici” Dil ve Kentsel Rantın Yeniden Bölüşümü: Gecekondu ve Kaçak Yapılaşmaya Yönelik Uygulamalar 98 1990’lar Sonrasında Kentsel Politikalarda ve Söylemde Önemli Değişim: İstanbul Üzerinden Bir Değerlendirme 100 1990’lar Sonrasında Kentsel Politikalarda Radikal Değişim ve İstanbul’da Sosyo-Mekânsal Dönüşüm 104 1990-2000 Dönemi: Gecekonduya ve Gecekonduluya Karşı Savaşın İlk İzleri 106 2000’li Yıllarda Sağlanan Sarsılmaz İttifak: Dar Gelirli Toplumsal Kesimlerin Konut Alanlarına ve Gecekondu Mahallelerine Yönelik Niyet ve Uygulamalar 113 Medya ve Çeşitli Yayınlarda TOKİ: Söylemler ve Uygulamalar 113 TOKİ’nin Misyon ve İşlevi: Uygulamalar Kimleri Kapsıyor? 116 “Piyasaya Dost, Girişimci ve Düzenleyici Bir Kamu Kurumu” Olarak TOKİ 118 Krize Karşı Bir Güvence Olarak TOKİ 120 Belediye’nin İnşaat Şirketi KİPTAŞ’a Yüklenen Benzer Misyon 122 2000’li Yıllarda Radikal Değişimler, Yasalarda “Kentsel Dönüşüm” ve TOKİ’nin Artan Yetkileri 123 Yasalarda “Kentsel Dönüşüm” 124 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkındaki Kanun 125 5998 sayılı Belediye Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 127 5793 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 129 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 131 TOKİ’nin Yetkilerini Artıran Yasa Değişiklikleri 141 ÜÇÜNCÜ KISIM İstanbul’da Kentsel Dönüşüm: Altı Mahalleden Tanıklıklar 143 5 Başıbüyük: Bir Kentsel Dönüşüm Sınaması Besime Şen - Hade Türkmen 143 Giriş 146 Başıbüyük Mahallesi Kuruluş Tarihi: Süreyya İlmen, Hastane ve Gecekondular 147 1960’larda Mahallede Beklenmeyen Bir Gerileme Aralığı 149 ANAP’tan Kentsel Dönüşüme Kalan Miras: Tapu Tahsis Belgesinin Sihri 151 Başıbüyük’te “Yasallaşma” Süreci 153 Başıbüyük’te Ev Sahibi Olmanın Kurtaramadıkları: Gecekondu, Yoksulluk ve İşsizlik 153 Bir Mahallenin Kuruluş Rasyoneli: “Emek Piyasasının Gündelik Alanını Kurmak” 159 Mahallenin Sosyal Profili ve Mahallede Yaşam 161 “Çalışmaya Rağmen Yoksulluk” 166 Gelir-Tüketim ve İhtiyaçlar 167 Memleketle İlişkiler ve Memleketten Gelen Katkılar 168 Başıbüyük’te Kentsel Dönüşüm ya da Mülksüzleşme 169 Kentsel Dönüşümde Hak Elde Etmek: Belgeliler-Belgesizler 170 Mahalleye Kentsel Dönüşüm Geldi! 174 Mahallede Gelişen Muhalefet 179 Kentsel Dönüşümün Hanelere Yansıması: “Deprem Kadar Belirsiz...” 184 Sonuç: Kentsel Dönüşümde Sonuca Ulaşmak Mümkün mü? 189 6 Derbent: Memleketin İşçi Mahallesi ya da Küresel Kentin “Hukuksuz” Gecekondu Alanı Besime Şen - Binnur Öktem Ünsal 189 Giriş 190 Mahallenin Kuruluş Öyküsü 192 1970’lerin Olanaklılığı ve Toprağın Ticarileşmesi 197 Derbent’te Kentsel Dönüşüm: Sermayenin Baskısı ve Yıkım Tehdidi Altında 25 Yıl 202 “Emek Piyasasının Gündelik Alanı”: Mahallenin Sosyo-Ekonomik Profili 203 Derbent’te “Emek Piyasasının Gündelik Alanı” 207 Çalışma Yaşamı ve Sınıfsal Nitelikler 211 Gelir Yapısı ve Tüketim 213 Gündelik Yaşam: Sosyo-Mekânsal Çevre 214 Kent İçinde Var Olmaya Çalışmanın Dünyası: İstanbul’a Göç Etmek 215 “Mahallemiz İyidir Ama!” 218 Kentsel Dönüşüm ve Muhalefet 221 Kentsel Dönüşüm ve Yürütülen Faaliyetler 222 Sonuç Yerine 227 7 Aydınlı: Tarımdan Sanayi Havzasına, Sanayiden Tekno-Kente Bir Köyün Konut Deposuna Dönüşümü Şükrü Aslan - Esra Kaya 227 Giriş 229 Aydınlı Köyü’nden Tuzla’nın en önemli sanayi mahallesine dönüşüm 229 Tuzla İlçesinin Gelişimi 231 Aydınlı Köyü’nün Öyküsü 233 1980 Sonrası Sosyo-Mekânsal Değişim: Mahalle Sanayileşiyor ve Çehresi Değişiyor 235 Mahalleye Yerleşme Süreci 241 2000’li Yıllarda Mahallede İmar Hareketleri: Gecekondu Yıkımları, TOKİ’nin Konut Projeleri ve Lüks Kapalı Siteler 246 Aydınlı Mahallesi’nde Yaşayanların Gelir Durumları ve Çalışma Koşulları 246 Düşük Gelir Yapısı 249 Çalışma Koşulları 255 Mahallede Yaşam Koşulları ve Günlük Hayat: Dönüşüm Talebi Var mı? 258 Bir Söylenti Olarak Kentsel Dönüşüm 262 Sonuç Yerine: Metropol Dinamikleri Aydınlı’da 267 8 Tarlabaşı: Tarihî Kent Merkezinde Yoksulluk ve Dışlanan Kesimler Üzerinden Yeni Bir Tarih Yazılıyor Asuman Türkün - Aslı Sarıoğlu 267 Tarihî Kent Merkezlerinin Artan Cazibesi 272 Dünden Bugüne Tarlabaşı 277 Bir Mücadele Alanı Olarak Tarlabaşı’nda Kentsel Yenileme 286 Tarlabaşı’nda Yapılan Görüşmeler ve Anket Sonuçları Dönüşüm Öncesinde Bize Hangi Gerçekleri Göstermişti? 286 Uzun Soluklu bir Göç Durağı Olarak Tarlabaşı 290 Düşük Gelirlerle ve Güvencesiz Koşullarda Kurulan Ortak Yaşam Stratejileri 300 Tarlabaşı’nda Razı Olunan Yaşam Koşulları ve Kentsel Dönüşüme Muhalefet 305 Sonuç: Toparlanıp Gitme Zamanı... 311 9 Tozkoparan: Bir Sosyal Mesken Alanının Tasfiyesi Binnur Öktem Ünsal - Asuman Türkün 311 Giriş 315 Bir Sosyal Mesken Alanı Olarak Tozkoparan 319 Tozkoparan’ı Ataköy Yapmak: Kentsel Dönüşüm Alanı İlanı ve Mahallede Biçimlenen Toplumsal Muhalefet 320 Kapalı Kapılar Arkasında Verilen Kararlar 324 Mahallede Bir Dönüşüm Talebi Var mı? 327 Kentsel Dönüşüm Projesine Yönelik Muhalefet: Algılar ve Tepkiler 331 Tozkoparan’da Yaşayanların Ekonomik ve Toplumsal Koşulları: Kentsel Dönüşüm Mağduriyet Yaratacak mı? 332 İstanbul’un En Eski Göçmenleri Olarak Tozkoparanlılar 334 Çalışma Hayatı, Gelir Düzeyi ve Tüketim Biçimleri 344 Tozkoparan’da Günlük Yaşam Koşulları ve Kentte Kurulan İlişkiler 348 Sonuç ve Değerlendirme: Dönüşüm Kimin Yararına? 355 10 Ayazma ve Tepeüstü’nden Bezirganbahçe’nin “Konut Depolarına”: Mekânı Değişen Yoksulluk Asuman Türkün - Şükrü Aslan 355 Giriş 356 Küçükçekmece: Bugünden Geçmişe Bakmak 359 Kentsel Dönüşüm Projesinin Hedef Mekânları: Ayazma ve Tepeüstü’nde Tahliye Süreci 365 Yeni Yaşam Mekânında Kurula(maya)n Yeni Hayatlar 367 İstanbul’un En Yeni Göçmenlerinin Barınma Mekânı Olarak Ayazma ve Tepeüstü 368 Bezirganbahçe TOKİ Konutlarında Yeni Yaşam Koşulları: Eskisinden İyi mi? 375 Kentsel Dönüşüm Projesine İlişkin Algılar ve Düşünceler 375 Çalışma Hayatı, Gelir Düzeyi ve Tüketim Biçimleri 384 Sonuç: Bezirganbahçe bir başarı hikâyesi olabilir mi? 391 11 Sonuç: Mevcut “Dönüşüm ve Yenileme Politikaları” Dar Gelirli Toplumsal Kesimlerin Barınma Sorununu Çözebilir mi? Asuman Türkün 395 İstanbul’un Eski ve Yeni Göçmenleri: Göç ve Kente Tutunma Süreci 396 Kent Mekânında Hereket: Daha Önce İkamet Edilen İlçe ve Semtler 397 Kente Yerleşme Sürecinde Kamu Arazisini “İşgal” Ne Ölçüde Yaşandı? 398 İşyeri-Konut İlişkisi 398 Bugün Bu Mahallelerde Yaşayanlar Kim? 400 Dar Gelirlilerin Konut Alanları Ciddi Bir Rant Kaynağı Oluşturdu mu? 403 İstanbul’un Eski ve Yeni Göçmenleri Durumlarını Ne Ölçüde İyileştirebildiler? 403 Eğitim Düzeyleri 406 Çalışma Yaşamına Katılım 409 Mahallerde Hangi Meslekler Öne Çıkıyor? 410 Kadınların ve Erkeklerin İşteki Durumları ve Konumları Arasında Ne Tür Farklar Bulunmaktadır? 412 Sosyal Güvenliğe Sahip Olma Durumu 413 Mahallelerde Kentsel Dönüşümün Dayattığı Ödeme Koşullarını Karşılayabilecek Bir Ekonomik Güç Oluştu mu? 414 Çalışanların Ücret Düzeyleri 415 Hane Gelirleri 416 Ailelerin Başka Gelir Kaynakları Var mı? 418 Hanehalklarının Tüketim Eğilimleri Bize Ne Gösteriyor? 420 Kredi Kartı Kullanımı ve Borçlanma 421 “Mahalle” Burada Yaşayanlar İçin Ne Anlama Gelmektedir? 422 Kentte En Fazla Görüşülen Kişiler ve Görüşme Sıklığı 423 Mahallelerde Buluşma Mekânları 424 Mahallelerde Dönüşüm Talebi Var mı? 426 Kentsel Dönüşümle İlgili Fikirler: Gerçekçi Ruh Hali 429 Kentsel Muhalefet 431 Barınma Mücadelesinde Yeniden 1950’lerin Zorlu Koşullarına Geri Dönüş mü Yaşanıyor? 437 Dizintrinfo:eu-repo/semantics/openAccessBook