Keskin, FerdaMert, Malhun Almira2025-02-062025-02-062023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=a0OMTmEd_3mfOBxT8SiBTHctU8O6XR_VS6jJWhAjJSUGYt6ehHoh7buz9etqoIVZhttps://hdl.handle.net/11411/9069Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Felsefe ve Toplumsal Düşünce Ana Bilim DalıBu tez, Foucault'nun Kant ile ilişkisini, Foucault'nun "Kant'ın eleştirel geleneğine" bağlılığını mercek altına alarak incelemektedir. Tez biri felsefi, diğeri tarihsel olmak üzere iki temel argümanı tartışmayı hedeflemektedir: felsefi argüman, Foucault'nun "düşünce" ve "düşünce sistemleri tarihi" kavramlarının tümüyle Kant'ın "düşünce" kavramına ait olduğu tezini savunmayı amaçlamakta; tarihsel argüman da Foucault'nun tüm felsefi kariyeri boyunca Kant ile irtibatının sürekli olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır. Foucault'nun Kant'ın kritik felsefesine bağlı olduğunu ilan ettiği Kant'ın Aydınlanma Nedir metni (1984) ve 1980'li yıllara ait pek çok retrospektif yazıları üzerine yapılan çalışmalarda, Foucault'nun Kantçılığı üç ana eksende tartışılır: Jürgen Habermas, Nancy Fraser, Richard Bernstein ve Jean L. Cohen ve Andrew Arato gibi düşünürler, Foucault'nun 1980'li yıllarda Kant'ın felsefesine 'dönüşünü' ve Kant'ın özgürlük ve otonomi gibi etik kavramlarına erken yıllarına göre daha sıcak bakışını bir 'felsefi apoloji' olarak değerlendirirler. 'Foucault'nun Kant'a dönüşü,' bu düşünürlere göre, onların en başından iddia ettikleri üzere, Foucault'nun felsefesinin temel tutarsızlıklar içerdiğinin ve normatif bir altyapıdan yoksun olduğunun geç de olsa bir itirafıdır. Colin Gordon, James Schmidt ve Thomas E. Wartenberg, Daniel Touey ve Amy Allen gibi ikinci grup düşünürler ise, Foucault'nun Kant'a dönüşünün Foucault'nun 1980'li yıllardaki etik felsefesiyle uyumlu olduğunu; Foucault'nun Kant'ın eleştirel felsefesinde "şimdiki zamanın kritik ontolojisi" anlamındaki "pozitif kritiği," "bir felsefi ethos" olarak moderniteyi ve kendi kritik anlayışında "solcu bir Kantçılığı" bulmasının kendi felsefesinin tutarlı bir devamı olduğunu savunurlar. Bu tez çalışması, Foucault'nun Kant ile ilişkisini onun 1980'li yıllardaki etik felsefesiyle dönemlendiren bu ikinci eksenin doğru, fakat eksik olduğunu savunmaktadır. Bu tez, Ian Hacking, Arnold Davidson, Pierre Hadot, Ferda Keskin ve Colin Koopman gibi, Foucault'nun Kant ile irtibatının en erken metinlerinden beri bir süreklilik içinde olduğunu, Foucault'nun Kant ile ilişkisinin daima çok yakın ve aktif bir diyalog halinde devam ettiğini savunan üçüncü grup Foucault yorumcularının argümanlarını desteklemektedir. Tezin ilk bölümünde Foucault'nun Kant ile ilişkisi üzerine bu zengin literatür üç kısımda incelenmektedir; Foucault ve Kant'ın Aydınlanma Nedir metinleri karşılaştırmalı olarak analiz edilmekte; Foucault'nun 'iki farklı Kant' anlayışının olmadığı gösterilmekte; ve, tüm felsefesinin amacı, insanların tarih boyunca nasıl özneleştirildiğinin ve nesneleştirildiğinin tarihsel bir analizini yapmak olan Foucault'nun Kant'a 'dönüşü' olmadığı gibi, bir etik 'dönüşünün' de olmadığı savunulmaktadır. İkinci bölümde, Foucault'nun Kant ile ilişkisinde kritik rol oynayan kavramların ve felsefi tartışmaların kökenleri Kant, Hegel ve Marx (kritik, tarih ve rasyonalite), Bachelard, Canguilhem, Fransız tarihsel epistemolojisi ve Husserl ve Cavaillès'nin "tarihsel a priori" kavramı gibi düşüncelerde incelenmektedir. Bu felsefi arka plan üzerine, üçüncü bölüm, Foucault'nun tüm felsefesi boyunca Kant ile karşılaşmalarının bir izini sürmektedir: Lille Dersleri'nden (1952-1955) Kant'ın Antropolojisi'ne Giriş'e (1961), 'Sınırı Aşmaya bir Önsöz'den (1963) Kelimeler ve Şeyler (1966) ve Bilginin Arkeolojisi'ne (1969), Collège de France (1970-1984) derslerinden Kritik Nedir? (1978) ve Cinselliğin Tarihi Üçüncü Cilt, Kendilik Kaygısı'na (1984) kadar. Bu karşılaşmalar, Foucault felsefesinin Kant'ın kritik felsefesi ile hem bir karşı koyma hem de bir hayranlık ilişkisi içinde olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Foucault ve Kant, Foucault ve Kant'ın Eleştirel Geleneği, Foucault'nun Kant'a Dönüşü, Foucault'nun Eleştiri Kavramı, Eleştirel FelsefeThis thesis studies Foucault's relationship to Kant by focusing on Foucault's commitment to "Kant's critical tradition." The thesis discusses two main arguments, one philosophical and the other historical: the philosophical argument aims to defend the thesis that Foucault's concept of "thought" and "history of systems of thought" substantially belongs to Kantian concept of "thought"; whereas the historical argument aims to show that Foucault's encounters with Kant were constant and continuous throughout his entire philosophical career. Upon Foucault's essay on Kant's Was ist Aufklärung? (the 1984 version) and a number of his retrospective writings from the 1980s, in which Foucault announces that his philosophy belongs to Kant's critical tradition, Foucault's Kantianism is discussed in three main axes in Foucault studies: Thinkers such as Jürgen Habermas, Nancy Fraser, Richard Bernstein and Jean L. Cohen and Andrew Arato argue that 'Foucault's Kantian turn,' with some sympathy towards Kant's ideals of freedom and autonomy, is considered as a 'philosophical apology.' 'Foucault's Kantian turn' shows, for these thinkers, a belated self-confession that Foucault's philosophy suffers from fundamental theoretical inconsistencies and lacks 'a normative foundation.' On the other hand, a second group of commentators, such as Colin Gordon, James Schmidt and Thomas E. Wartenberg, Daniel Touey and Amy Allen claim that Foucault's Kantian turn is consistent with Foucault's philosophy focused on ethics in the early 1980s. They contend that Foucault's accounts of "positive critique," "critical ontology of the present," modernity as "a philosophical ethos" and "left Kantianism" are consistent continuations within his own philosophy. This dissertation argues that this second axis, which periodizes Foucault's relationship to Kant in his philosophy in the 1980s, is correct but incomplete. This dissertation supports the arguments of a third group of Foucauldian scholars, such as Ian Hacking, Arnold Davidson, Pierre Hadot, Ferda Keskin and Colin Koopman, who maintain that Foucault's contact with Kant has always been in continuity since his earliest texts, and that Foucault's dialogue with Kant has always been very close, intact and active. In the first chapter of the thesis, the rich literature on Foucault's relationship to Kant is examined in three parts; firstly, Foucault's Qu'est-ce que les Lumières? (1984) and Kant's Was ist Aufklärung (1784) are analyzed comparatively; secondly, it is argued that Foucault does not have "two Kants"; thirdly, it is claimed that Foucault, whose entire philosophy consists of individual historical works of the ways in which human-beings are subjectified and objectified throughout history, has no 'Kantian turn,' nor does it have 'an ethical turn.' In the second chapter of the thesis, the philosophical origins of the fundamental concepts and debates that play a central role in Foucault's relationship to Kant are examined in Kant, Hegel and Marx on critique and "reason-in-history," Bachelard, Canguilhem, French historical epistemology, and Husserl and Cavaillès' concept of "the historical a priori." After this philosophical background, the third chapter of the thesis surveys Foucault's encounters with Kant throughout his philosophy: from The Lille Lectures (1952-1955) to Introduction à l'Anthropologie de Kant (1961) and to 'Préface à la transgression' (1963), from Les mots et les choses (1966), to L'archéologie du savoir (1969), from the Lectures at the Collège de France (1970-1984) and 'Qu'est-ce que la critique?' (1978) to the Third Volume of Histoire de la sexualité, Le souci de soi (1984). Foucault's encounters with Kant show that Foucault's philosophy has been in a continuous relationship of both resistance and admiration with Kant's critical philosophy. Keywords: Foucault and Kant, Foucault and Kant's Critical Tradition, Foucault's Kantian Turn, Foucault's Concept of Critique, Critical Philosophyeninfo:eu-repo/semantics/openAccessFelsefePhilosophyMaster Thesis1971814635