Aker, Ahmet TamerÇoban, Şevval2025-02-062025-02-062024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=KMB79M3N7zK1UR2WYeRgQvXbvLPNyQWGYqZNQ_2hqsQOVme6xclyalHSxtYq1ejJhttps://hdl.handle.net/11411/9338Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Ana Bilim DalıBu çalışmada insan hakları savunucularının ihlallerle mücadelelerinde olası dolaylı travmatik etkiyi araştırmak hedeflenmiştir. Kesitsel ve nicel araştırma desenine entegre edilen bu çalışmada kullanılan veri araçları, Sosyodemografik Bilgi Formu, Yaşam Olayları Kontrol Listesi, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Travma ve Bağlanma İnanç Ölçeği'dir. Türkiye'de herhangi bir hak örgütüyle bağı olan ve bu hak örgütlerinde faaliyet yürüten insan hakları savunucularına ulaşıldı. Optimum örneklem büyüklüğü 120 olarak belirlenmişken, 107 hak savunucusuna erişildi. Katılımcıların yaş ortalaması 41,8±14,1'dir. Baro merkez ve komisyonları, dernek, vakıf ve platformdan oluşan toplam 20 hak örgütünden hak savunucusuna ulaşılmıştır. Katılımcıların meslekleri avukat, ruh sağlığı çalışanı, sağlık uzmanları, araştırmacı- akademisyen, sivil toplum çalışanı ve medya çalışanıdır. Yapılan niceliksel analiz sonucuna göre insan hakları savunucularını %30,4'ünü çok yüksek düzey dolaylı travma yaşadıklarını bildirmişlerdir. İkili analizlerde dolaylı travmatizasyonla ilişkili bulunan bağımsız değişkenlere çoklu regresyon analizi uygulandığında, insan hakları savunucularının travmatik olay yaşaması dolaylı travmatizasyonu arttırırken, deneyim ve algılanan aile ve arkadaş sosyal desteği dolaylı travmatizasyonu anlamlı ölçüde azalttığı saptanmıştır (p <0.05). Analiz verilerine göre bu değişkenlerin dolaylı travmatizasyonun yaklaşık %34,1'ini açıkladığı bulgulanmıştır. İkili analizlerde dolaylı travmatizasyon ile anlamlı ilişki bulunan gelir düzeyi, hak savunuculuğu yapılan kurum, psikoterapi desteği alma (p<0.05) ve ruhsal rahatsızlığa sahip olma (p<0.001) durumu dolaylı travmatizasyonu istatistiksel olarak anlamlı olarak yordamaktadır. Bu çalışma, elde edilen bulgulara dayanarak insan hakları savunucularının maruz kaldığı dolaylı travmatizasyonun yaygınlığını belirlemekte önemli bir katkı sağlamıştır.This study aims to investigate the potential indirect traumatic impact on human rights defenders in their efforts to combat violations. Integrated into a cross-sectional and quantitative research design, the data tools utilized in this study include the Sociodemographic Information Form, Life Events Control List, Perceived Social Support Scale, and Trauma and Attachment Belief Scale. Participants were reached who have an affiliation with any human rights organization and are actively involved in these organizations in Turkey. While the optimum sample size was determined as 120, access was gained to 107 human rights advocates. The average age of the participants is 41.8±14.1. A total of 20 human rights organizations, consisting of bar association centers and commissions, associations, foundations, and platforms, were approached. The professions of the participants include lawyers, mental health professionals, healthcare specialists, researchers-academicians, civil society workers, and media professionals. According to the results of quantitative analysis, 30.4% of human rights defenders reported experiencing a very high level of indirect trauma. Multiple regression analysis applied to independent variables associated with indirect traumatization in binary analyses revealed that the occurrence of traumatic events increases indirect traumatization among human rights advocates, while experience and perceived social support from family and friends significantly reduce indirect traumatization (p <0.05). According to the analysis data, these variables explain approximately 34.1% of indirect traumatization. Income level, the institution where advocacy is conducted, receiving psychotherapy support (p<0.05), and having a mental disorder (p<0.001) are statistically significant predictors of indirect traumatization, as found in binary analyses demonstrating a meaningful relationship with indirect traumatization. This study has made a significant contribution by determining the prevalence of indirect traumatization among human rights advocates based on the findings obtained.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessPsikolojiPsychologyMaster Thesis1101860063