Şimşek, ZeynepMeydaneri, Elif2025-02-062025-02-062023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=nLNfCsWgUluh5T2iyudShp3WrajymOj7qe7hzY1oBpRQ73PSphEG4H_76IWm1uqUhttps://hdl.handle.net/11411/9334Enstitüler, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Ana Bilim DalıBu araştırmanın amacı 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen depremlerde görev alan Sivil Toplum Kuruluşu gönüllüleri ve profesyonellerinde ikincil travmatizasyonu ve ilişkili faktörleri belirlemektir. Araştırmanın evrenini afet sahalarında aktif olarak görev alan sivil toplum kuruluşlarından biri olan Ahbap Derneği'nin gönüllüleri ve profesyonel çalışanları oluşturmaktadır. Kesitsel tipteki bu araştırmada optimum örneklem büyüklüğü 323 kabul edilmiş ve 278 çalışana ulaşılmıştır. Anket çevrimiçi yöntemlerle uygulanmıştır. Veri toplamada Sosyo-demografik bilgi formu ve İkincil Travmatik Stres Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın veri analizinde IBM SPSS 26.0 İstatistik Programı kullanılmıştır. Katılımcıların %59'u kadın ve %49,3'ü 25-34 yaş aralığındadır. Kadınların ikincil travmatik stresin alt boyutları olan kaçınma, uyarılmışlık, istemsiz etkilenmelerde ve genel puan ortalamalarının erkeklere göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ev arkadaşı ile yaşayanlar kaçınma alt boyutundan yalnız yaşayanlara göre anlamlı olarak yüksek puan almışlardır. 18-25 yaş aralığındaki yardım çalışanlarının 35-44 yaş aralığındakilere göre genel ve uyarılmışlık alt boyut puanlarının anlamlı olarak yüksek olduğu tespit edilmiştir. Saha çalışması sonrasında psikolojik destek hisseden yardım çalışanlarının ikincil travmatik stresin her bir alt boyutundan anlamlı bir şekilde yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Ayrıca ilk yardım, psikolojik ilk yardım, psikoeğitim gibi eğitimleri almayanlarda ikincil travmatik stres tepkileri anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (P<0.05). Tekli analizlerde ikincil travmatizasyon ile anlamlı ilişki bulunan kadın cinsiyetinde olmak, 18-25 yaş aralığında olmak, afet öncesi eğitim almamış olmak ve saha çalışması sonrasında psikolojik destek alma ihtiyacının varlığı çoklu regresyonda da bağımsız yordayıcılar olduğu saptanmıştır. Kaçınma alt boyutu için yapılan çoklu analizde de kadın olmak, 25 yaş altında olmak, psikolojik destek ihtiyacı hissetmek, eğitim almamış olmak ve yalnız yaşamaya karşın ev arkadaşı ile yaşamak İTS puanlarını bağımsız olarak yükseltmektedir (P<0.05). Medeni durum, öğrenim durumu, eğitim alınan alan, sahadaki çalışma alanı, afet sahası deneyimi, STK'da görev alma süresi, deprem bölgesinde çalışılan gün sayısı, psikiyatrik hastalık öyküsü, psikiyatrik ilaç kullanımı, kişilik özellikleri ve sosyal destek alınan kişi sayısı değişkenleri ile İTS arasında ilişki bulunmamıştır (P>0.05). Bulgulara dayalı olarak, İTS açısından risk altındaki gruplar dikkate alınarak saha çalışanlarının planlanmasının, afet öncesi eğitimlerin verilmesinin ve çalışanlara psikososyal destek programlarının yararlı olacağı düşünülmektedir.The purpose of this study is to identify secondary traumatization and related factors among volunteers and professionals from Non-Governmental Organizations (NGOs) who were active in the earthquakes that struck Kahramanmaraş on February 6, 2023. Volunteers and professional staff of Ahbap Association, one of the NGOs actively involved in disaster relief, comprise the research population. In this cross-sectional study, the optimum sample size was accepted as 323, and 278 employees were reached. The questionnaire was administered by online methods. Socio-demographic information form and Secondary Traumatic Stress Scale were used for data collection. IBM SPSS 26.0 Statistics Program was used in the data analysis of the research. 59% of the participants were female, and 49.3% were between the ages of 25 and 34. Females scored statistically higher than males in the secondary traumatic stress sub-dimensions of avoidance, arousal, automatic behaviors, and overall score. Those who shared a room scored much higher in the avoidance sub-dimension than those who lived alone. Relief workers aged 18 to 25 scored considerably higher in the general and arousal sub-dimensions than those aged 35 to 44. Employees who felt psychological support following fieldwork had considerably higher secondary traumatic stress scores across the board. Furthermore, those who did not receive first aid, psychological first aid, or psychoeducation had significantly greater levels of secondary traumatic stress reactions (P<0.05). Being female, being 18-25 years old, not receiving pre-disaster education, and the need for psychological support after fieldwork were found to be independent predictors in multiple regression, which had a significant relationship with secondary traumatization in bivariate analyses. Being female, being under 25 years old, feeling the need for psychological care, not having education, and living with roommates despite being single all increased independently İTS scores (P<0.05). Marital status, educational status, field of education, working area in the field, experience in disaster areas, duration of involvement in NGOs, number of days worked in earthquake-affected areas, psychiatric illness history, psychiatric medication use, personality traits, and the number of people receiving social support were not found to have significant relationships (P>0.05). Based on the findings, it is thought that it would be beneficial planning field works taking into account the groups at risk for ITS, providing pre-disaster training and psychosocial support programs for employees.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessPsikolojiPsychologyMaster Thesis761823396